Zgodnie z polskim prawem istnieje coś takiego jak “obowiązek alimentacyjny”, czyli konieczność dostarczania środków utrzymania w konkretnych sytuacjach. Należy jednak wiedzieć, że alimentów nie można sprowadzać wyłącznie do świadczeń pieniężnych. Mianem alimentów określić należy również osobiste starania rodziców o wychowanie dziecka oraz sprawowanie opieki nad nim. Alimentami jest również dostarczanie dziecku niezbędnych przedmiotów materialnych takich jak np. ubrania, jedzenie czy książki. Kiedy możliwe jest podwyższenie alimentów? 1. Czym są alimenty na dziecko? 2. Wysokość alimentów na dziecko 3. Czym jest obowiązek alimentacyjny? 4. Podwyższenie alimentów na dziecko – kiedy można się tego domagać? 5. Podwyższenie alimentów na dziecko to decyzja sądu 6. Jak często można podwyższać alimenty? 7. Komu przysługują alimenty? 8. Podwyższenie alimentów na dziecko – jak uzasadnić wniosek? 9. Wydatki na dziecko muszą być usprawiedliwione 10. Jak dochodzi do podwyższenia alimentów? 11. Czym jest "zrównoważona stopa życiowa"? W praktyce jednak pod pojęciem alimentów rozumie się przeważnie alimenty pieniężne. Ustala je sąd, jednak nie są one stałe. W niektórych sytuacjach mogą one zatem zostać podwyższone, obniżone lub całkowicie zniesione. Czym są alimenty na dziecko?Alimenty to regularne, obligatoryjne świadczenia najczęściej na rzecz członków rodziny, polegające na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby – także środków do wychowania. Artykuł 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać (Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania). Oznacza to, że dziecko, które nie ma możliwości samodzielnie się utrzymać, uzyska świadczenie pieniężne od rodziców. Przyznanie alimentów uzależnia się od potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców. Gdy już alimenty zostaną zasądzone, należy pamiętać, że ich wysokość nie jest ustalana raz na zawsze. Dorastające dziecko ma zazwyczaj większe potrzeby. Pojawiają się wydatki związane z edukacją. Wraz ze wzrostem potrzeb dziecka powinna zmieniać się wysokość alimentów. O ich zmianę może wystąpić rodzic wychowujący dziecko, a także samo dziecko, gdy osiągnie pełnoletność. Ale nie jest to jedyna opcja zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych. W przypadku znaczącego pogorszenia się poziomu życia płacącego alimenty istnieje możliwość złożenia wniosku o obniżenie ich alimentów na dzieckoWysokość alimentów uzależniona jest od możliwości zarobkowych rodziców. Oceniając możliwość spełnienia obowiązku alimentacyjnego, bierze się pod uwagę nie tylko wysokość otrzymywanych dochodów, ale też to, czy ich uzyskanie leży realnie w zasięgu rodziców. Jeśli pozwany uchyla się od podjęcia pracy, by nie płacić alimentów, nie może powoływać się z tego powodu na brak możliwości płacenia alimentów. Gdy rodzic nie może spełnić obowiązku alimentacyjnego, przechodzi on na rodziców, bądź rodzeństwo niewypłacalnego maju 2017 roku weszła w życie nowelizacja ustawy, zgodnie z którą podwyższono kary dla osób niepłacących świadczeń alimentacyjnych. I tak:osobie, której łączna wysokość zaległości alimentacyjnych wyniesie równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, grozi do roku więzienia,jeżeli osoba niepłacąca naraża najbliższego, na którego rzecz zasądzone zostały alimenty, na brak możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, grozi jej do dwóch lat pozbawienia wolności. Dodatkowo pojawił się zapis mówiący o tym, że dłużnik będzie mógł uniknąć kary, jeśli dobrowolnie wyrówna zaległości. Czym jest obowiązek alimentacyjny?Zgodnie z definicją zawartą w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania. Istotą tego określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo żądać dostarczenia tak wskazywanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć. Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp. Środki utrzymania i środki wychowania służą temu samemu celowi – zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Pozostają zatem w ścisłym związku ze sobą i z reguły nie da się ich rozdzielić. Nie można np. orzec w wyroku alimentów w części na pokrycie kosztów utrzymania, a w części – na potrzeby objętych obowiązkiem alimentacyjnym środków utrzymania, a także wychowania, może ulegać zmianom w zależności od sytuacji życiowych, zdarzeń losowych, podejmowanych czynności faktycznych i prawnych. Żaden przepis ustawy nie precyzuje, w jakiej postaci mają być spełniane świadczenia alimentacyjne, zarówno te przeznaczone na zaspokajanie potrzeb utrzymania, jak i te mające służyć potrzebom wychowania: w pieniądzu czy w naturze. Nie jest jednak celowe ograniczenie ich alimentacyjny spoczywa przede wszystkim na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje jednak, że obowiązek alimentacyjny może dotyczyć także innych osób bliskich, niezwiązanych więzami krwi. Kodeks reguluje także obowiązek alimentacyjny ojca wobec dziecka pozamałżeńskiego, stosunki alimentacyjne między ojczymem lub macochą a pasierbem. Ponadto w kodeksie zawarty jest także obowiązek małżonków w zakresie przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Natomiast obowiązkom alimentacyjnym małżonków z małżeństw rozwiedzionych i unieważnionych poświęcono art. 60 i 61. Obowiązek alimentacyjny powstaje także w przypadku alimentów na dziecko – kiedy można się tego domagać?Wysokość świadczeń alimentacyjnych zależy zawsze od zestawienia dwóch czynników – usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Zobowiązanie do płacenia alimentów ma charakter ciągły. Wysokość rat alimentacyjnych ustala się w danym momencie czasowym i obowiązek ten wykonywany jest w tym kształcie przez wiele miesięcy, a nawet lat. Oczywistym jest, że w tym czasie dojdzie do zmiany wspomnianych okoliczności – albo potrzeby uprawnionego się zwiększają bądź zmniejszają, albo zmieni się sytuacja zobowiązanego. Dlatego przepis stanowi, że w razie zmiany tych stosunków (relacji) można dochodzić zmiany wysokości alimentów (zmiany orzeczenia bądź umowy, która reguluje te kwestie). Wynika to z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788).Wraz ze wzrastającymi potrzebami dziecka wysokość alimentów może ulec zmianie. Orzekając o wysokości alimentów, sąd bierze pod uwagę usprawiedliwione potrzeby dziecka oraz możliwości zarobkowe rodziców. W przypadku zmian tych potrzeb lub możliwości strony mogą wystąpić do sądu z pozwem o podwyższenie lub obniżenie alimentów. Z wiekiem jednak potrzeby wzrastają. Dziecko zaczyna uczęszczać do szkoły. Pojawiają się zatem wydatki związane z zakupem potrzebnych dla codziennego funkcjonowania w szkole przyborów czy dodatkowych nie jest jedynym powodem wzrostu wydatków. Innym może być na przykład choroba, w czasie której nieuniknione będzie zażywanie drogich leków czy rehabilitacja. W takich sytuacjach uprawnione do alimentów dziecko może domagać się podwyższenia świadczenia. Z uprawnienia wniesienia pozwu o podwyższenie alimentów dziecko może skorzystać, jeśli od momentu orzekania o wysokości alimentów zwiększyły się możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia. Podwyższenie alimentów na dziecko to decyzja sąduSąd, orzekając o podwyższenie alimentów, ustala, czy nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca takie żądanie. Porównuje wtedy uzasadnione potrzeby dziecka z zarobkowymi możliwościami osoby płacącej świadczenie. Warto zaznaczyć, że osoba występująca o podwyższenie alimentów musi uzasadnić, że nastąpiły zmiany stosunków majątkowych. Dziecko pełnoletnie uprawnione do alimentów również może wystąpić o ich podwyższenie. Jest to możliwe tylko i wyłącznie w momencie, kiedy nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb. Najczęstszym powodem takiego stanu rzeczy są wydatki związane ze studiowaniem kalectwem lub niepełnosprawnością, która uniemożliwia podjęcie pracy. Jak często można podwyższać alimenty?Potrzeby dziecka rosną wraz z wiekiem. Nie ma reguły dotyczącej długości czasu, który powinien upłynąć, zanim alimenty zostaną podwyższone. Istotne jest to, czy doszło do “zmiany okoliczności” w porównaniu z ostatnią zmianą. Niespodziewane wydarzenia (np. nagły wypadek, któremu uległo dziecko) sprawiają, że alimenty mogą zostać podwyższone nawet kilka dni po zakończeniu sprawy. Dotyczy to raczej nagłych i wyjątkowych przypadków. Standardowo musi jednak upłynąć około od dwóch do trzech lat. Trzeba przede wszystkim patrzeć na to, co w życiu dziecka w istocie się zmieniło. . Komu przysługują alimenty?Co do zasady alimenty należą się dziecku lub byłemu małżonkowi. Wypłaca je rodzic, któremu sąd nie przyznał opieki nad dzieckiem. Alimenty w założeniu mają więc być formą „dokładania się” do budżetu na wychowanie i utrzymanie pociechy. Większość osób niesłusznie sądzi, że alimenty należy wypłacać tylko do momentu ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Prawo mówi wprost: ten obowiązek ciąży na rodzicu do czasu, aż dziecko (nawet dorosłe) nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać. Co należy rozumieć przez możliwość samodzielnego utrzymania się? Zdobycie przez dziecko zawodu lub kwalifikacji do wykonywania pracy przez dziecko majątku przynoszącego dochody wystarczające na pokrycie własnych kosztów utrzymania (np. mieszkanie przeznaczone na wynajem).Z obowiązku alimentacyjnego zwalnia również fakt, że dziecko celowo przedłuża okres niesamodzielności, czyli np. powtarza klasę czy rok studiów, często zmienia szkołę i kierunek nauki praktyce alimenty można wypłacać nawet dziecku będącemu w średnim wieku – uzasadnia to np. choroba, która uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej. Trzeba przy tym pamiętać, że z obowiązku alimentacyjnego może zwolnić wyłącznie sąd – nie może więc być tak, że np. ojciec podejrzewa dorosłego syna o bumelanctwo i przestaje alimentów na dziecko – jak uzasadnić wniosek?Oczywistym przypadkiem zmiany okoliczności uzasadniających żądanie podwyższenia alimentów jest np. sytuacja, kiedy zobowiązany do zapłaty alimentów dostał sporą podwyżkę lub lepiej płatną pracę. Nie tylko o takie oczywiste przypadki chodzi. Można też użyć argumentu, że np. spłacił kredyt hipoteczny, wziął rozwód, jego inne dzieci usamodzielniły się finansowo, odziedziczył wartości spadkowe, wygrał na loterii. Jeśli coś wpływa na zdolności zarobkowe lub majątkowe zobowiązanego do płacenia świadczenia alimentacyjnego, to można to wykorzystać jako argument do ich podwyższenia. W przypadku alimentów na dziecko najczęściej wystarczy powołać się na to, że dziecko jest coraz starsze. A wraz z tym generuje nowe wydatki i zwiększa koszty utrzymania. I nie chodzi tu tylko o koszty wyżywienia, ale również pasje, hobby, potrzeby kulturalne czy społeczne. Inne uzasadnienie stanowi długotrwała choroba uprawnionego do alimentów, rehabilitacja związana z wypadkiem lub pogarszającym się stanem zdrowia. Ważnym aspektem jest także stan majątkowy drugiego rodzica – np. utrata pracy. Kluczowe staje się zatem dokładne uzasadnienie pozwu. Ważne jest przedstawienie dowodów na poparcie przytoczonych argumentów. Trzeba udowodnić fakty, które wpłynęły na tę decyzję. Jeśli tak się nie stanie, należy liczyć się z faktem, że sąd może się nie przychylić do wniosku. W przypadku żądania podwyższenia alimentów na dziecko kluczowe są właśnie różnego rodzaju dokumenty, oświadczenia, z których wynika, że koszty utrzymania dziecka wzrastają. W pozwie należy przedstawić stosowne zestawienie kosztów miesięcznego utrzymania dziecka z wyszczególnieniem wydatków najważniejszych, a zwłaszcza tych, które uzasadniają zwiększenie rat alimentacyjnych od zobowiązanego. Jeśli dziecko zaczęło uczęszczać na naukę języka obcego, trzeba dołączyć umowę ze szkołą językową bądź przedstawić dowody płatności za lekcje na dziecko muszą być usprawiedliwionePamiętać trzeba również o tym, że nie każde wydatki na dziecko muszą być "usprawiedliwione" w rozumieniu powyższego przepisu. Rodzic może chcieć przeznaczyć na wychowanie czy hobby dziecka nawet bardzo wielkie kwoty (nikt tego nie może mu zabronić). Nie oznacza to jednak, że sąd wszystkie z tych potrzeb, wydatków uwzględni przy zasądzaniu alimentów od drugiego rodzica. Ponadto może zdarzyć się i tak, że z obiektywnych powodów zobowiązany nie będzie w stanie łożyć większych alimentów na dziecko, mimo że faktycznie potrzeby dziecka są usprawiedliwione i zostały w procesie "udowodnione". Wówczas w takiej sprawie sąd może uwzględnić powództwo w części (np. zasądzić podwyżkę z 300 zł nie do 800 zł, ale do 600 zł). Można będzie dochodzić pozostałej kwoty alimentów od osób dalej zobowiązanych do alimentacji dziecka (np. od dziadków dziecka).Jak dochodzi do podwyższenia alimentów?Aby podwyższyć alimenty, należy skierować pozew do sądu. Dodatkowo przed sądem należy udowodnić, że faktycznie doszło do zmiany okoliczności umożliwiających podwyższenie alimentów. Sama zmiana jest natomiast istotna. Przedstawiając dowody przed sądem, należy pamiętać, że zadaniem powoda jest wykazanie tego, co zmieniło się od ostatniego wyroku. W tej sprawie istotna jest zmiana okoliczności, a nie ponowna ocena tych faktów, które sąd ocenił w poprzedniej sprawie. W pierwszym kroku można zwrócić się o podwyższenie alimentów bezpośrednio do rodzica, który je wypłaca. Jeśli ten się na to zgodzi, wystarczy w obecności notariusza złożyć oświadczenie o dobrowolnym podniesieniu alimentów. W przeciwnym wypadku konieczne stanie się wniesienie pozwu o podwyższenie alimentów do sądu. Można zrobić to w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka lub jego o podwyższenie alimentów składa rodzic w imieniu niepełnoletniego dziecka. Konieczne jest podanie pełnego uzasadnienia takiego kroku. Potem pozostaje tylko czekać na decyzję sądu. Sąd może uznać żądanie podwyższenia alimentów za zasadne. Druga strona może się jednak od tej decyzji odwołać. Wówczas musi udowodnić, że jej sytuacja majątkowa i zarobkowa nie jest jest "zrównoważona stopa życiowa"?Warto przy tym pamiętać, że polski kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża zasadę równej stopy życiowej rodziców i ich dzieci. Rodzice są tym samym zobowiązani do zapewnienia dzieciom utrzymania na takiej samej stopie życiowej, na jakiej sami żyją. Oczywiście trudna sytuacja materialna nie zwalnia ich z obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdy w ogóle takiej możliwości nie mają. W praktyce muszą się więc dzielić nawet bardzo niskimi dochodami.